Uprawa Szparagów
Szparagi - uprawa
W przeciwieństwie do większości warzyw, szparagi są bylinami, co oznacza, że te same rośliny rosną w ogrodzie rok po roku. Młode pędy szparagów, które wykorzystujemy jako warzywo są młodymi pędami rośliny (tzw. wypustkami), pojawiającymi się na wiosnę. Najważniejszą sprawą w uprawie szparagów jest zrozumienie, że minie kilka sezonów wegetacyjnych zanim spróbujemy pierwszych uprawianych przez siebie szparagów. Rośliny muszą dorosnąć zanim będzie można przystąpić do zbiorów. Będą pozostawały w jednym miejscu w ogrodzie przez wiele lat – 15, 20, czasami 30. Szparagi rosną dobrze we wszystkich rejonach kraju, z wyjątkiem najcieplejszych części, stref 8b i wyższych, gdzie z powodu łagodnych zim, rośliny nie przechodzą w stan spoczynku. Rośliny stają się wtedy słabsze i obserwuje się ich zanikanie. W zależności od tego jak bardzo twoja rodzina przepada za szparagami możesz określić ile roślin będziesz potrzebować. Na dobry początek potrzeba 10 roślin na każdą osobę. Jeśli szparagi są przysmakiem rodziny lub gdy planujesz zamrozić trochę na później, będziesz potrzebować więcej roślin. Młode pędy szparagów wyrastają ponad powierzchnię ziemi na wiosnę. Pędy są gotowe do zbiorów, gdy osiągną ponad 20 cm wysokości i średnicę większą niż średnica ołówka. Najlepiej smakują świeże szparagi z ogrodu. (GGK)
Szparagi - stanowisko
Kluczem do uprawy szparagów jest posiadanie zdrowych, żywotnych roślin do produkcji wielu młodych jadalnych pędów. W tym celu należy wybrać słoneczne, dobrze zdrenowane miejsce na obrzeżu ogrodu, gdzie szparagi nie będą narażone na kolizje wynikające z sadzenia i przesadzania innych roślin ogrodowych.
Szparagi - sadzenie
Sadzenie szparagów jest jak przygotowanie do podróży. Dokładne przygotowanie zapewnia łatwiejszą wyprawę. To samo tyczy się szparagów. Zanim kupisz rośliny, potrzebny jest prawidłowo przygotowany zagon. Na szczęście, wymaga tego tylko etap sadzenia szparagów. Dobre przygotowanie zagonu zapewnia żywotność uprawy szparagów w nadchodzących latach.
Szparagi powinny być sadzone na specjalnych zagonach, gdzie będą się rozwijały co roku i gdzie będzie hamowany rozwój chwastów.
Rzędy na zagonie należy rozmieścić co 120-150 cm od siebie. Jeżeli na wyznaczonym miejscu znajdują się chwasty wieloletnie lub trawa, należy potraktować je herbicydem przystosowanym do użytku w uprawach roślin jadalnych lub przykryć podłoże przed posadzeniem czarną plastikową folią na okres lata, aby wyeliminować problemy w przyszłości.
Jesienią, należy przygotować glebę poprzez rozmieszczenie co najmniej 8 cm warstwy materii organicznej w rzędach o szerokości 30-45 cm. Zaleca się zastosować materię organiczną w postaci przekompostowanego obornika, liści, humusu, wszystkiego co można wykorzystać do użyźnienia zagonu. Trzeba zbadać glebę i w przypadku, gdy pH będzie poniżej 6-6,5 zwapnować podłoże. Należy dodać także inne składniki mineralne, których niedobór wykazało badanie gleby. Na zimę zaleca się zastosować mulczowanie lub wprowadzić ozimy plon przed właściwym sadzeniem wiosennym.
Wiosną, po ustaniu zagrożenia przymrozków, należy wykopać obniżenie o głębokości 15-20 cm i długości rzędów, pamiętając by wykopaną glebę złożyć niedaleko do późniejszego użytku. W obniżeniu należy umieścić sadzonki, wysadzając je ok. 5 cm głębiej niż rosły pierwotnie. Sadzonki powinny być rozmieszczone jedna od drugiej o ok. 30-45 cm.
To zapewni roślinom najlepszy wzrost w ciągu pierwszego sezonu wegetacyjnego.
W czasie wzrostu roślin należy zagrabiać małą ilość gleby z obrzeża rzędu do obniżenia, gdzie rosną rośliny. Wkrótce zagon osiągnie właściwy poziom. Mulczowanie będzie zapobiegało rozwojowi chwastów.
Następnie jedyne co należy zrobić, to być cierpliwym. Na zbiory trzeba będzie poczekać 2-3 sezony wegetacyjne. Dla powodzenia uprawy należy zrezygnować z wycinania pierwszych pojawiających się młodych pędów i cierpliwie poczekać aż roślina sie rozrośnie.
Po wiosennych zbiorach, szparagi przyrastają na wysokość i są przyozdobione pięknym paprociowatym ulistnieniem w ciągu lata. Wczesną jesienią roślina zacznie zamierać.
Szparagi - szkodniki i choroby
Zgięte młode jadalne pędy są wynikiem działania szkodników żywiących się lub niszczących sąsiadujące ze sobą łodygi. Uszkodzony pęd rośnie normalnie po stronie przeciwnej do rany, co powoduje jego zgięcie.
Dobrze zdrenowany zagon będzie minimalizował problemy związane z chorobami roślin. Chrząszcze mogą stanowić wyzwanie dla szparagów, ze względu na uszkadzanie ulistnienia i osłabianie korzeni. Zazwyczaj można kontrolować szkody wyrządzone przez te owady poprzez ręczne ich wyłapywanie. Wystarczy wrzucić owady do pojemnika z mydlinami. Szparag jest rośliną dwupienną, tzn. są męskie i żeńskie egzemplarze. Żeńskie okazy wytwarzają nasiona – małe, czerwone jagody, które mogą zredukować powierzchnię uprawy, gdyż energia rośliny jest kierowana na produkcję nasion, a nie powraca do systemu korzeniowego.
Szparagi - zbiory i przechowywanie
Kiedy rośliny szparagów są dosyć silne, by rozpocząć zbiory, należy na wiosnę wyciąć tuż przy ziemi wszystkie nowe pędy (wypustki), które osiągnęły ponad 20 cm wysokości. Doświadczeni ogrodnicy używają noża do wycinania poniżej powierzchni ziemi, ale istotną sprawą jest nienaruszenie dopiero wschodzących wypustek. Ponadto przy cięciu poniżej powierzchni ziemi przy użyciu noża mogą być rozprzestrzeniane z rośliny na roślinę różne choroby.
Należy zapamiętać, że jeżeli wypustki szparagów otwierają się, a ulistnienie zaczyna się rozwijać, pędy będą zbyt twarde do jedzenia. Aby uniknąć tej sytuacji, należy wykonywać zbiór co najmniej co drugi dzień. Za każdym razem trzeba wycinać wszystkie wypustki. Pędy, które rozrosły się zbyt silnie należy wyrzucić.
Okres trwania zbiorów będzie zależał od żywotności roślin. Jeżeli rośliny są młode, pora wyrastania jadalnych wypustek może trwać kilka tygodni. Jednakże ustabilizowana uprawa szparagów może wytwarzać nowe pędy znacznie dłużej, nawet przez 8 tygodni. Starą zasadą jest prowadzenie zbiorów do momentu, gdy średnica wypustek przekracza średnicę ołówka. W przeciwnym razie, należy przerwać wycinanie pędów i pozostawić je do dalszego rozwoju, aby mogły się wzmocnić na przyszłą wiosnę.
Wycięte pędy szparagów należy niezwłocznie ugotować lub zamrozić w plastikowym opakowaniu, aby zwiększyć ich wilgotność i zapobiec tworzeniu się twardych włókien u podstawy wypustek. Wspomniane twarde włókna powstają w wyniku zranienia podczas wycinania pędów. To jest właśnie powód, dlaczego wypustki szparagów kupowane w sklepach warzywniczych lub wyjmowane z zamrażalnika powinny być przycięte w celu usunięcia wszelkich twardych włókien przed gotowaniem.
Świeże jadalne pędy szparagów mogą być przechowywane przez tydzień lub nieco dłużej. Można przechować je na kilka miesięcy, w tym celu należy sparzyć je wrzątkiem przez 3-5 minut, następnie zanurzyć w zimnej wodzie, opakować i zamrozić.
Ulistnione paprociowate pędy, które osiągnęły 120-180 cm wysokości należy obcinać, po tym jak zbrązowieją w wyniku działania mrozu. Jest to dobra pora na zwalczanie chwastów, ponieważ szparagi przeszły w stan spoczynku. Utrzymanie niezachwaszczonego zagonu jest ważne, gdyż pozwala uniknąć konkurencji chwastów w stosunku do uprawy szparagów. Podłoże jest żyzne, co sprzyja szybkiemu rozwojowi niepożądanych tu roślin.
Nowe pędy szparagów zostały właśnie wycięte. Uwagę zwraca miejsce wycięcia lub wyłamania tuż przy powierzchni ziemi.
F.A.Q
Mam około 12 roślin szparaga, które posadziłam wczesną wiosną. Co powinnam zrobić, by przygotować je do zimy? Zrozumiałam, że potrzebne jest dobre mulczowanie przykrywające wierzchołki roślin. Czy mam przyciąć rośliny??? Nie jestem pewna, co mam zrobić.
Oczywiście, możemy pomóc. Twoje rośliny powinny pozostać nienaruszone przez jakiś czas, po wytworzeniu paprociowatych liści, ponieważ dostarczają energię do korzeni. Chcesz przecież dostarczyć korzeniom tyle energii, aby uzyskać podwojenie zbiorów i produkcji w przyszłym roku. Po silnym mrozie, rośliny zbrązowieją i wtedy należy je ściąć przy powierzchni ziemi. Zapewnij obfite mulczowanie, ponieważ szparagi nie znoszą konkurencji chwastów. Powodzenia.
Mam zagon uprawy szparagów, który był na mojej posesji od wielu lat. Mam problem z intensywnym rozwojem trawy - palusznika krwawego i innych chwastów. Czy ktoś ma pomysł jak pozbyć się chwastów nie szkodząc szparagom?
Jak szkodliwe są chwasty? Czy możesz ostrożnie odchwaścić ręcznie zagon w tym sezonie wegetacyjnym, zanim szparagi przejdą w stan spoczynku? W zakładce „Zbiory i przechowywanie” zaleca się odchwaszczenie zagonu po wystąpieniu mrozu, kiedy pędy roślin zostaną wycięte i rośliny przejdą w spoczynek. W ten sposób nie uszkodzisz cennych szparagów.