Ziołowy ogródek
Ziołowy ogródek
Uprawa większości ziół jest nie tylko łatwa, przyjemna ale też pożyteczna. Ludzie od wieków wykorzystywali ich lecznicze i terapeutyczne właściwości w celu zapobiegania różnym chorobom, a także dla poprawienia samopoczucia. Zioła najczęściej należy sadzić w osłoniętych i nasłonecznionych miejscach, w lekkiej i dobrze przepuszczalnej glebie. Większość popularnych ziół pochodzi z południa Europy, dlatego najlepiej czują się w ciepłych miejscach. Ogródek ziołowy potrzebuje nasłonecznienia nie krócej niż przez pół dnia. Są jednak niektóre zioła jak szczypiorek, czy szczaw, które mogą rosnąć na stanowiskach wilgotnych i cienistych. W suchych miejscach można posadzić melisę lekarską i biedrzeniec anyż. Wiosną w cieniu dobrze rośnie czosnek niedźwiedzi. Rośliny, które często będziemy wykorzystywać w celach kulinarnych najlepiej umieścić na parapecie w kuchni lub w pobliżu drzwi, a gdy rosną w ogrodzie przy utwardzonej ścieżce, by mieć do nich łatwy dostęp. Jeśli ogród jest niewielki, zioła można wkomponować w rabaty lub obwódki. Zioła mogą rosnąć na osobnych grządkach, tradycyjnych albo wzniesionych, w skrzyniach, donicach czy w starych naczyniach. Jest to też dobry sposób by nie dopuścić do nadmiernego rozrostu bujnie krzewiących się i tworzących rozłogi gatunków, takich jak lubczyk czy mięta. Uprawiając zioła w doniczkach łatwiej jest również stworzyć im odpowiednie warunki glebowe. W odpowiednich warunkach będą mogły rozwijać w pełni nie tylko smak ale i charakterystyczny zapach. Zioła w skrzynkach żyją z reguły rok lub dwa lata, po tym okresie najlepiej posadzić nowe. Większość ziół wymaga pojemników głębokości co najmniej 15 cm. Jednak koper i wawrzyn, ze względu na długie korzenie, sadzimy w pojemnikach większych. Doniczki ceramiczne, dzięki swojej porowatości, zmniejszają ryzyko przelania roślin, ale latem trzeba będzie je częściej podlewać. Wiszące koszyki odpowiednie są zarówno dla roślin płożących, takich jak tymianek i lebiodka pospolita, jak i tych o wzniesionych pędach, jak np. rozmaryn. Można je powiesić w pobliżu drzwi kuchennych.
Zakładając ogródek ziołowy może on co roku wyglądać inaczej, ponieważ stosuje się w nim zarówno gatunki wieloletnie, jednoroczne jak i dwuletnie.
Zioła wieloletnie:
-estragon (bylica estragon) (Artemisia dracunculus)
-fenkuł (koper włoski) (Foeniculum vulgare)
-hyzop lekarski (Hyssopus officinalis)
-lawenda wąskolistna (Lavendula angustifolia)
-lebiodka pospolita (oregano) (Origanum vulgare)
-lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale)
-melisa lekarska (Mellisa officinalis)
-mięta pieprzowa (Mentha x piperita)
-rozmaryn lekarski (Rosmarinum officinalis)
-szałwia lekarska (Salvia officinalis)
-tymianek pospolity (Thymus vulgaris)
Zioła jednoroczne i dwuletnie:
-bazylia pospolita (Ocinum basilicum)
-cząber ogrodowy (Satureja hortensis)
-czosnek pospolity (Allium sativum)
-kminek zwyczajny (Carum carvi)
-kolendra siewna (Coriandrum sativum)
-koper ogrodowy (Anethum graveolens)
-majeranek ogrodowy (Origanum majorana)
-pietruszka zwyczajna (Petroselinum sativum)
Wiele gatunków ziół występuje też w odmianach dekoracyjnych o pięknie wybarwionych liściach, np. w odcieniach żółci: szałwia, tymianek, czerwonawego brązu: bazylia, szałwia oraz koper włoski. Można zestawiać z nich całe kompozycje, nie tylko aromatyczne, ale też kolorystyczne.
Zioła wytrzymałe na przymrozki jak melisa, czy chrzan można wysadzać do gruntu gdy tylko rozmarznie ziemia. Sadząc lubczyk pamiętać należy o odpowiedniej ilości miejsca, dorosła roślina ma mocny korzeń i dorasta nawet do 2m wysokości. Bezpośrednio wysiać do gruntu można pietruszkę, koper (nasiona kopru możesz kupić w naszym sklepie!), kminek, kolendrę, czy ogórecznik. Rozsady wymagają natomiast bazylia, majeranek, anyż, czy cząber. Rozmaryn najlepiej jednak rośnie w donicy i na dwór należy go wystawić dopiero po ustaniu przymrozków. Szczypiorek jest odporny na mrozy. Możemy go trzymać całą zimę na balkonie a zbiór przeprowadzać w miarę potrzeb. Można go nawet zbierać, gdy na jego pędach wykształciły się kwiaty. Kwitnienie w tym przypadku nie pogarsza smaku. Jednak po przycięciu, będzie się ładniej krzewić, czyli wypuszczać nowe pędy. Pamiętajmy jednak, że kwiaty ziół są dostarczycielem pożywienia dla pszczół. Czasem warto im pozwolić zakwitnąć pół na pół.
Zioła zbieramy o poranku w czasie suchej pogody. Następnie należy je powiesić w suchym, przewiewnym i ciemnym miejscu. Musimy na bieżąco kontrolować ich stan. Po całkowitym wysuszeniu należy je zamknąć szczelnie w szklanym pojemniku, podpisać i trzymać w zacienionym miejscu. Zbieranie nasion też nie należy do trudnych zajęć. Robimy to systematycznie, w suchą pogodę, od momentu pojawienia się nasion. Najlepiej zbierać do papierowych torebek, dobrze zamknąć i opisać. Nasiona przechowujemy w suchym i ciemnym miejscu. W przypadku nasion nie mamy jednak gwarancji iż roślina która z nich wyrośnie powtórzy cechy rośliny matecznej. Zioła łatwiej się hoduje i zbiera, gdy rosną na podwyższonych grządkach. W ogrodzie, w którym gleba jest gliniasta, takie grządki stanowią idealne rozwiązanie. Ich przygotowanie wymaga jednak trochę wysiłku. Grządkę o dużej objętości ziemi można podlewać rzadziej niż pojemniki. Na podwyższonej grządce uprawiamy zioła, które lubią klimat śródziemnomorski, takie jak, np. tymianek, oregano, szałwię. Aby pielęgnacja grządki zajmowała mniej czasu, można ją wysypać warstwą żwiru, który utrzymuje wilgoć, jak również ogranicza wzrost chwastów. Podwyższona grządka obmurowana cegłą może stać się walorem nowoczesnego ogrodu. Cel ten osiągniemy, używając materiału, który się będzie dobrze komponował z innymi elementami ogrodu. Wysokość grządki powinna wynosić około 45 cm, wówczas pielęgnacja będzie najwygodniejsza. Jeśli północny bok ramy grządki będzie o dwie lub trzy warstwy cegieł wyższy niż południowy, rośliny nachylone w stronę słońca, w dzień pochłaniać będą więcej ciepła. Grządki łatwiej obramować także deskami, będzie nawet łatwiejsze w wykonaniu. Jeśli posadzimy zioła pomiędzy ozdobnymi roślinami na słonecznej rabacie, o przepuszczalnej glebie, nie będziemy musieli często jej podlewać ani pielić. Niektórych ziół używamy w małych ilościach dlatego wystarczy sadzić pojedyncze okazy. Rośliny używane częściej, jak szczypiorek czy pietruszka, sadzimy w kępach. Niewysokie i kolorowe odmiany szałwii i dywanowo rosnący tymianek ładnie wyglądają na obrzeżach rabaty. Efektownie może się również prezentować rabata w kształcie spirali lub piętrowo obsadzony niewielki kopczyk z kamieni wypełniony ziemią. Można również wykonać tradycyjny ogród węzłowy obramowany bukszpanem lub tymiankiem. Jednakże założenie takiego ogrodu jest bardzo czasochłonne i trudniejsze w pielęgnacji niż ogrody innych typów.
Zioła łatwe w uprawie:
-bazylia pospolita– roślina jednoroczna wysiewana wiosną w doniczkach na parapecie, dorasta do 30 cm - różnego rodzaju nasiona bazylii znajdziesz w naszym sklepie;
-trybula ogrodowa – roślina jednoroczna dorastająca do 60 cm, łatwo zawiązuje nasiona, w lecie toleruje lekki cień, zimą wymaga okrycia;
-czosnek szczypiorek– bylina dorastająca do 30 cm, potrzebuje stanowiska słonecznego lub półcienia, przycinany w okresie wegetacji wypuszcza nowe liście;
-koper ogrodowy– roślina jednoroczna o krótkiej wegetacji, dorasta do 60 cm, stanowisko słoneczne i osłonięte, wysiew można wykonać wprost do gruntu, w 6 – 8 tygodniu od siania można go ścinać;
-mięta – bylina do 60 cm, lubi żyzną i wilgotną glebę, trzeba uważać na jej ekspansywny rozrost;
-pietruszka zwyczajna– uprawiana jako roślina jednoroczna dorasta do 30 cm, lubi częściowe zacienienie, odmiany szerokolistne są łatwiejsze w uprawie i silniej pachną;
-lebiodka pospolita– aromatyczna bylina do 80 cm, wymaga stanowiska słonecznego i żyznej dobrze przepuszczalnej zasadowej gleby;
-szałwia lekarska– bylina do 60 cm, potrzebuje dużo słońca i przepuszczalnej gleby, po kilku latach należy ją wymienić, odmiana o zielonych liściach ma więcej kwiatów i jest bardziej odporna;
-laur (wawrzyn) szlachetny – zimozielony krzew, w donicy należy go przycinać, dorasta do 1,5 m wysokości, lubi słońce, zimuje w pomieszczeniu, jego liście można zbierać przez cały rok;
-macierzanka tymianek– bylina do 30 cm, odporna i zimotrwała, lubi stanowiska suche i słoneczne, należy ją wymieniać na nową po trzech czterech latach.