Stratyfikacja nasion wybranych gatunków.
Przedsiewna stratyfikacja nasion.
Stratyfikacja nasion polega na zmieszaniu nasion z wilgotnym podłożem i utrzymywaniu ciepła i/lub zimna przez określony czas przed siewem. Zalecamy mieszanie nasion z wilgotnym (nie mokrym) piaskiem, stosując 4 części lub więcej piasku na jedną część nasion; mieszankę należy umieścić w plastikowej torebce, którą można szczelnie zamknąć i ponownie otworzyć. Dobrze oznacz torbę! Ciepła stratyfikacja oznacza utrzymywanie mieszanki nasion i piasku w temperaturze zbliżonej do pokojowej, 15-21°C; zimno oznacza utrzymywanie mieszanki w temperaturze około (5°C) – domowa lodówka jest idealna do przechowywania małych ilości nasion. Podczas zimnej stratyfikacji w okresie zimowym, mieszanki nasion/piasku można umieścić na zewnątrz w pojemniku odpornym na gryzonie/ptaki (np. plastikowym koszu na śmieci). Zawsze, gdy stratyfikujesz nasiona, sprawdzaj co tydzień lub dwa, aby zobaczyć, czy zaczyna się kiełkowanie. Kiedy to nastąpi, zobaczysz, że z nasion zaczynają wyłaniać się białe korzenie, a jeśli tak się stanie, nasiona należy natychmiast wysiać. Jeśli nie jest to możliwe, trzymaj mieszankę w temperaturze nieco powyżej zera, aż będziesz mógł siać.
Skaryfikacja nasion polega na zmiękczeniu twardej okrywy nasiennej w pewien sposób, aby umożliwić wchłonięcie wody do nasion. Najprostszym sposobem osiągnięcia tego jest namoczenie nasion w gorącej wodzie, włożenie ich do wody o temperaturze około (88°C) i pozostawienie ich na kilka godzin, aż woda ostygnie. Alternatywnie, nasiona można fizycznie pocierać, np. między dwoma arkuszami drobnego papieru ściernego – uważaj, aby nie pocierać zbyt mocno.
Usuwanie wosku – niektóre nasiona są pokryte warstwą wosku (zwłaszcza gatunków Myrica), który zatrzymuje wchłanianie wody i kiełkowanie nasion. Należy go usunąć przed stratyfikacją lub siewem – najlepiej wcierać nasiona między dwoma arkuszami gruboziarnistego papieru ściernego (rób to przez kilka sekund, a następnie sprawdzaj nasiona – chcesz się tylko pozbyć wosku i nie uszkodzić nasion!)
Nasiona, które długo kiełkują, najlepiej wysiewać w tacach lub doniczkach i przykryć piaskiem, a nie kompostem. Bardzo małe nasiona należy wysiać na powierzchni kompostu, a tacę/doniczkę utrzymywać w wilgoci poprzez zamknięcie jej w plastikowej torbie. Wreszcie, nie poddawaj się, jeśli nasiona nie wykiełkują lub wykiełkuje tylko kilka w pierwszym roku – wiele nasion ma rozłożony czas kiełkowania na więcej niż jeden rok. Jeśli nasiona są wystarczająco duże, możesz sprawdzić ich żywotność, przecinając jedno na pół – zarodek nasion w środku powinien być biały i zwarty, a nie miękki ani wodnisty.
Po opisie każdego gatunku podane są kody zalecanych zabiegów w celu uzyskania dobrego kiełkowania. (Należy pamiętać, że stosowanie tych zabiegów nie gwarantuje kiełkowania. Partie nasion różnią się pod względem wymagań i są to jedynie ogólne wskazówki.) Stosowane kody to:
- ND Brak spoczynku, wysiewać wiosną.
- SI Nie jest w stanie spoczynku, ale musi być wysiewany natychmiast.
- SC Skaryfikować i siać wiosną.
- CS Zimna stratyfikacja. np. CS 13 = zimna stratyfikacja 13 tygodni (3 miesiące).
- WS Ciepła stratyfikacja. np. WS 6 = ciepła stratyfikacja 6 tygodni.
Po ciepłej stratyfikacji może czasami następować zimna stratyfikacja, np. WS 13 + CS 13 oznacza najpierw 13 tygodni ciepła, a następnie 13 tygodni zimnej stratyfikacji.
Przykład: Zakładając planowany termin siewu 1 kwietnia, to 4 tygodnie stratyfikacji powinny rozpocząć się 4 marca, 6 tygodni 17 lutego, 8 tygodni 3 lutego, 13 tygodni 1 stycznia, 16 tygodni 10 grudnia, 20 tygodni 12 grudnia Listopad, 26 tygodni 1 października itd. Jeśli masz problem z liczeniem tygodni wstecz, na stronie https://www.kalbi.pl/kalkulator-daty znajdziesz przydatny kalkulator daty.
|
Species |
Stratification details |
|
Abies amabilis |
CS4 |
|
Abies balsamea |
CS4 |
|
Abies grandis |
CS4 |
|
Abies nobilis |
CS4 |
|
Acanthopanax senticosus |
CS26+WS13 |
|
Acanthus mollis |
ND |
|
Acca sellowiana |
ND |
|
Acer saccharum |
CS13 |
|
Achillea millefolium |
ND |
|
Actinidia arguta |
CS13 |
|
Actinidia chinensis |
CS4 |
|
Actinidia kolomikta |
WS13+CS13 |
|
Agastache foeniculum |
ND |
|
Agastache rugosa |
ND |
|
Akebia quinata |
CS4 |
|
Alchemilla mollis |
CS4 |
|
Akebia trifoliata |
CS4 |
|
Alliaria petiolata |
ND |
|
Allium babingtonii |
ND |
|
Allium moly |
WS4+CS4 |
|
Allium neapolitanum |
ND |
|
Allium carinatum pulchellum |
ND |
|
Allium schoenoprasum |
ND |
|
Allium tuberosum |
ND |
|
Allium senescens |
ND |
|
Allium sphaerocephalum |
ND |
|
Allium ramosum |
ND |
|
Allium fistulosum |
ND |
|
Allium ursinum |
CS13-17 |
|
Alnus cordata |
CS8 |
|
Alnus glutinosa |
CS8 |
|
Alnus incana |
CS8 |
|
Alnus rubra |
CS8 |
|
Alnus sinuata |
CS8 |
|
Alnus viridis |
CS8 |
|
Althaea officinalis |
ND |
|
Amelanchier alnifolia |
WS4+CS16 |
|
Amelanchier canadensis |
CS20 |
|
Amelanchier lamarckii |
WS4+CS16 |
|
Amorpha fruticosa |
CS2 |
|
Angelica dahurica |
ND |
|
Angelica archangelica |
WS4+CS4 |
|
Anthriscus sylvestris |
ND |
|
Anthyllis vulneraria |
SC+CS8 |
|
Aquilegia vulgaris |
CS13 |
|
Aralia chinensis |
CS13 |
|
Arbutus unedo |
ND |
|
Arctostaphylos uva-ursi |
SC |
|
Aronia melanocarpa |
CS13 |
|
Artemisia dracunculus |
ND |
|
Artemisia vulgaris |
ND |
|
Asclepias syriaca |
ND |
|
Asclepias speciosa |
ND |
|
Asclepias tuberosa |
ND |
|
Asimina triloba |
CS13 |
|
Asperula odorata |
CS13 |
|
Astragalus glycyphyllos |
SC |
|
Astragalus mongholicus |
|
|
Atriplex canescens |
ND |
|
Atriplex halimus |
ND |
|
Barbarea vulgaris |
CS8 |
|
Berberis buxifolia |
CS20 |
|
Berberis darwinii |
CS17 |
|
Berberis lycium |
CS8 |
|
Berberis vulgaris |
CS8 |
|
Berberis wilsonii |
CS8 |
|
Beta vulgaris maritima |
ND |
|
Betula lenta |
CS4 |
|
Betula papyrifera |
CS4 |
|
Broussonetia papyrifera |
ND |
|
Betula pendula |
CS4 |
|
Betula pubescens |
CS4 |
|
Calendula officinalis |
ND |
|
Calluna vulgaris |
CS20 |
|
Caltha palustris |
WS4+CS6 |
|
Bunias orientalis |
ND |
|
Buxus sempervirens |
CS26 |
|
Calamintha nepeta |
ND |
|
Camassia quamash |
ND |
|
Calycanthus floridus |
CS13 |
|
Campanula latifolia |
ND |
|
Campanula rapunculoides |
ND |
|
Campanula rapunculus |
ND |
|
Capsicum pubescens Hidalgo |
ND |
|
Caragana arborescens |
SC |
|
Ceanothus sanguineus |
SC |
|
Cedrus atlantica |
CS4 |
|
Celtis australis |
CS13 |
|
Centranthus ruber |
ND |
|
Cephalotaxus fortunei |
CS13 |
|
Cephalotaxus harr.drup. |
CS13 |
|
Ceratonia siliqua |
SC |
|
Cercidiphyllum japonicum |
ND |
|
Cercis canadensis |
SC+CS8 |
|
Cercis occidentalis |
ND |
|
Cercis siliquastrum |
SC+CS8 |
|
Chaenomeles cathayensis |
CS13 |
|
Chaenomeles japonica |
CS13 |
|
Chamaemelum nobile |
ND |
|
Cichorium intybus var.intybus |
ND |
|
Clematis vitalba |
CS12 |
|
Chenopodium bonus-henricus |
ND |
|
Chimonanthus praecox |
WS13+CS13 |
|
Cladrastis lutea |
SC |
|
Claytonia sibirica |
ND |
|
Colutea arborescens |
SC |
|
Cornus canadensis |
WS13+CS13 |
|
Cornus capitata |
CS8 |
|
Cornus kousa chinensis |
CS14 |
|
Cornus mas |
CS23 |
|
Cornus officinalis |
CS23 |
|
Coronilla emerus |
SC |
|
Coronilla varia |
SC |
|
Crambe cordifolia |
ND |
|
Crataegus arnoldiana |
CS13 |
|
Crataegus durobrivensis |
CS13 |
|
Crataegus ellwangeriana |
CS13 |
|
Crataegus mollis |
CS13 |
|
Crataegus monogyna |
WS13+CS26 |
|
Crataegus oxycantha |
WS13+CS26 |
|
Crataegus tanacetifolia |
CS13 |
|
Cryptotaenia japonica f.viridis |
ND |
|
Cupressus macrocarpa |
CS4 |
|
Cynara cardunculus |
ND |
|
Cynara scolymus |
ND |
|
Cytisus scoparius |
SC |
|
Decaisnea fargesii |
CS16 |
|
Diospyros kaki |
ND |
|
Diospyros lotus |
CS4 |
|
Diospyros virginiana |
CS13 |
|
Diplotaxis tenuifolia |
ND |
|
Drimys winterii |
ND |
|
Duchesnea indica |
ND |
|
Echinacea purpurea |
ND |
|
Elaeagnus angustifolia |
ND |
|
Elaeagnus multiflora |
CS8 |
|
Elaeagnus umbellata |
WS4+CS10 |
|
Ephedra nevadensis |
ND |
|
Eupatorium perforatum |
ND |
|
Filipendula ulmaria |
CS13 |
|
Foeniculum vulgare |
ND |
|
Fragaria vesca |
CS4 |
|
Galium album |
CS8 |
|
Galega officinalis |
ND |
|
Galium verum |
ND |
|
Eryngium campestre |
ND |
|
Gaultheria shallon |
CS17 |
|
Genista tinctoria |
SC |
|
Gentiana lutea |
WS4+CS4 |
|
Gleditsia triacanthos |
SC |
|
Glycyrrhiza echinata |
SC |
|
Glycyrrhiza glabra |
SC |
|
Halesia carolina |
CS13 |
|
Hamamelis virginiana |
CS34 |
|
Herniaria glabra |
ND |
|
Helianthus maximiliani |
ND |
|
Hemerocallis minor |
ND |
|
Hemerocallis lilioasphodelus |
ND |
|
Hippophae rhamnoides |
CS17 |
|
Hosta sieboldiana elegans |
ND |
|
Hippophae salicifolia |
CS4-8 |
|
Hovenia dulcis |
SC |
|
Hypericum androsaemum |
ND |
|
Ilex aquifolium |
WS12+CS40+WS12 |
|
Hypericum perforatum |
ND |
|
Juncus inflexus |
ND |
|
Hyssopus officinalis |
ND |
|
Hypericum calycinum |
CS4 |
|
Juniperus communis |
WS13+CS13 |
|
Juniperus virginiana |
CS8 |
|
Koelreuteria paniculata |
WS13+CS26 |
|
Larix decidua |
CS4 |
|
Laburnum anagyroides |
SC |
|
Lamium purpureum |
WS4+CS6 |
|
Lespedeza bicolor |
SC |
|
Lathyrus maritimus |
SC |
|
Lathyrus pratensis |
SC |
|
Lavandula angustifolia |
ND |
|
Lavandula latifolia |
ND |
|
Levisticum officinale |
ND |
|
Leonurus cardiaca |
ND |
|
Lindera benzoin |
CS14 |
|
Liquidambar styraciflua |
CS4 |
|
Liriodendron tulipifera |
CS26 |
|
Lotus corniculatus |
SC |
|
Lotus pedunculatus |
SC |
|
Lupinus arboreus |
SC |
|
Lupinus albus Dieta |
ND |
|
Lupinus perennis |
SC |
|
Lycium barbarum |
ND |
|
Maackia amurensis |
SC |
|
Maclura pomifera |
CS4 |
|
Mahonia aquifolium |
CS17 |
|
Mahonia nervosa |
CS17 |
|
Malva alcea |
ND |
|
Malva moschata |
ND |
|
Malva verticillata Crispa |
ND |
|
Malva sylvestris |
ND |
|
Marrubium vulgare |
ND |
|
Medicago lupulina |
ND |
|
Melilotus officinalis |
ND |
|
Mahonia repens |
CS17 |
|
Mentha aquatica |
ND |
|
Melissa officinalis |
ND |
|
Mentha longifolia |
ND |
|
Mentha suaveolens |
ND |
|
Mentha pulegium |
ND |
|
Morus alba |
CS16 |
|
Metasequoia glyptostroboides |
CS4 |
|
Mentha piperita |
ND |
|
Mentha spicata |
ND |
|
Micromeria thymifolia |
ND |
|
Monarda citriodora |
ND |
|
Monarda didyma |
ND |
|
Monarda fistulosa |
ND |
|
Morus alba tatarica |
CS13 |
|
Morus nigra |
CS16 |
|
Myrica californica |
dewax+CS4 |
|
Myrica cerifera |
dewax+CS8 |
|
Myrica pensylvanica |
dewax+CS13 |
|
Myrrhis Odorata |
CS20 |
|
Myrtus communis |
ND |
|
Nasturtium officinale |
ND |
|
Origanum vulgare |
ND |
|
Oenothera biennis |
ND |
|
Origanum majorana |
ND |
|
Oxyria digyna |
ND |
|
Onobrychis viciifolia |
SC |
|
Parthenocissus quinquefolia |
CS12 |
|
Passiflora caerulea |
CS4 |
|
Paulownia tomentosa |
ND |
|
Phellodendron amurense |
CS4 |
|
Ostrya carpinifolia |
WS13+CS13 |
|
Parthenocissus tricuspidata |
CS12 |
|
Parthenium integrifolium |
ND |
|
Passiflora edulis |
ND |
|
Phormium colensoi |
ND |
|
Phormium tenax |
ND |
|
Phragmites australis |
ND |
|
Physalis alkekengi |
ND |
|
Phytolacca americana |
ND |
|
Pimpinella saxifaga |
ND |
|
Pinus armandii |
CS13 |
|
Pinus cembra |
WS13+CS13 |
|
Pinus nigra austriaca |
CS4 |
|
Pinus nigra corsicana |
CS4 |
|
Pinus pinaster |
CS4 |
|
Pinus pumila |
CS18 |
|
Pinus radiata |
CS4 |
|
Pinus sylvestris |
CS4 |
|
Plantago coronopus Minutina |
ND |
|
Plantago lanceolata |
ND |
|
Pinus koraiensis |
CS13 |
|
Pinus pinea |
CS0-4 |
|
Platanus acerifolia |
CS4 |
|
Polemonium caeruleum |
ND |
|
Polemonium reptans |
ND |
|
Polygonatum multiflorum |
WS4+CS6 |
|
Polygonatum odoratum |
ND |
|
Poncirus trifoliata |
ND |
|
Prunella vulgaris |
ND |
|
Prunus cerasifera |
WS4+CS20 |
|
Prunus mahaleb |
WS3+CS26 |
|
Prunus lusitanica |
CS20 |
|
Prunus serotina |
WS3+CS26 |
|
Pseudotsuga menziesii |
CS4 |
|
Pyrus communis |
CS16 |
|
Pulmonaria officinale |
CS8 |
|
Pycnanthemum pilosum |
ND |
|
Rheum officinale |
ND |
|
Rheum australe |
ND |
|
Rheum palmatum |
ND |
|
Rhus glabra |
WS13+CS13 |
|
Rhus typhina |
WS2+CS13 |
|
Robinia pseudoacacia |
SC |
|
Rosa rubiginosa |
WS13+CS26 |
|
Rosa rugosa |
CS17 |
|
Salvia officinalis |
ND |
|
Rosmarinus officinalis |
ND |
|
Rumex acetosa Large leaved |
ND |
|
Rumex sangineus var.sanguineus |
ND |
|
Ruta graveolens |
ND |
|
Ruscus aculeatus |
CS8 |
|
Sambucus nigra |
WS13+CS26 |
|
Sanguinaria canadensis |
CS8 |
|
Sanicula europaea |
CS8 |
|
Sanguisorba minor |
ND |
|
Sanguisorba officinalis |
ND |
|
Scirpus lacustris |
ND |
|
Secale montanum x |
ND |
|
Sambucus racemosa |
WS13+CS26 |
|
Saponaria officinalis |
WS4+CS4 |
|
Sassafras albidum |
CS16 |
|
Schisandra chinensis |
CS13 |
|
Sedum telephium |
ND |
|
Sedum rupestre |
ND |
|
Sequioa sempervirens |
CS4 |
|
Sequioadendron giganteum |
CS4 |
|
Sedum kamtschaticum |
ND |
|
Shepherdia argentea |
CS13 |
|
Silene vulgaris |
ND |
|
Smilacina racemosa |
WS8+CS8 |
|
Shepherdia canadensis |
WS4+CS12 |
|
Smyrnium olusatrum |
ND |
|
Solanum abutiloides |
|
|
Sophora japonica |
SC |
|
Solidago virgaurea |
CS13 |
|
Sorbus aria |
CS16 |
|
Sorbus aucuparia |
CS16 |
|
Sorbus domestica |
CS17 |
|
Sorbus intermedia |
CS16 |
|
Sorbus torminalis |
CS17 |
|
Spartium junceum |
SC |
|
Staphylea pinnata |
WS22+CS13 |
|
Symphytum officinale |
ND |
|
Tanacetum vulgare |
ND |
|
Tanacetum parthenium |
ND |
|
Taxus baccata |
WS20+CS50 |
|
Taxodium distichum |
CS4 |
|
Thuja occidentalis |
CS4 |
|
Thuja plicata |
CS4 |
|
Thymus serpyllum |
ND |
|
Tilia cordata |
WS13+CS26 |
|
Thymus vulgaris |
ND |
|
Tilia platyphyllos |
WS26+CS26 |
|
Tilia tomentosa |
WS26+CS26 |
|
Toona sinensis |
CS8 |
|
Trifolium dubium |
ND |
|
Trifolium hybridum |
ND |
|
Trifolium pratense |
ND |
|
Trifolium repens |
ND |
|
Ulex europaeus |
SC |
|
Tsuga heterophylla |
CS4 |
|
Ulmus pumila |
ND |
|
Ulmus glabra |
ND |
|
Vaccinium myrtillus |
CS16 |
|
Valeriana officinalis |
ND |
|
Viburnum opulus |
WS17+CS9 |
|
Viburnum trilobum |
WS17+CS13 |
|
Viola odorata |
ND |
|
Vicia sativa spp nigra |
ND |
|
Vitex agnus-castus |
ND |
|
Vicia sylvatica |
ND |
|
Viola tricolor |
ND |
|
Wisteria sinensis |
SC |
|
Yucca baccata |
SC |
|
Zanthoxylum alatum |
CS17 |
|
Zanthoxylum schinifolium |
CS13 |
|
Zizyphus jujube |
Snip down central suture with secateurs+ND |