Okulizacja, szczepienie i przeszczepianie

Czym są wegetatywne metody rozmnażania?

Wegetatywne metody rozmnażania to sposoby rozmnażania roślin bez udziału nasion, polegające na wykorzystaniu części rośliny matecznej, takich jak pędy, liście, korzenie czy pąki. Pozwalają one uzyskać nowe rośliny, które są genetycznie identyczne z rośliną wyjściową. Dzięki temu można zachować pożądane cechy odmianowe, takie jak kolor kwiatów, kształt liści czy odporność na choroby. To szybka i niezawodna metoda, często stosowana w ogrodnictwie i szkółkarstwie.

Na czym polega okulizacja?

Okulizacja to metoda najczęściej stosowana w produkcji towarowej. Polega ona na założeniu pąka liściowego pochodzącego z odmiany szlachetnej na podkładkę. Metoda ta z powodzeniem może być stosowana u wszystkich gatunków drzew owocowych. Rośliny te w okresie zimy lub wczesnej wiosny ciężko rozmnażać jest poprzez nasiona, a okulizacja pozwala na uzyskanie nowych okazów w tym niesprzyjającym czasie.

Jak przeprowadzić okulizację?

• Okulizację wykonuje się na podkładkach późnym latem, gdy miazga drzew owocowych jest nadal aktywna, jednak ich pędy już nie rosną,
• Z pędu grubości około 5-10 mm usuwamy liście, przy czym pozostawiamy krótkie ogonki,
• Przygotowujemy podkładkę poprzez usunięcie z niej cierni i oczyszczenie z ewentualnych zabrudzeń,
• Okulizakiem wykonujemy nacięcie na podkładce na wysokości około 15-20 cm od nasady pędu,
• Warto pamiętać, że im wyższa okulizacja, tym słabszy wzrost drzewa owocowego po posadzeniu,
• Nacięcie może być wykonane metodą ,,pod korę" lub ,,na przystawkę",
• Niezależnie od wybranej metody należy ściąć tarczkę z pączkiem i założyć na podkładce w przygotowanym wcześniej miejscu,
• Oba elementy należy starannie przewiązać paskiem foliowym tak, by oczko pozostało widoczne,
• Jesienią lub na wiosnę kolejnego roku zdejmujemy pasek foliowy - gdy pąk odmiany szlachetnej zaczyna rosnąć.

Szczepienie a przeszczepianie

Szczepienie i przeszczepianie to dwie ważne techniki wegetatywnego rozmnażania roślin, które wykorzystuje się zarówno w ogrodnictwie, jak i w sadownictwie. Obie metody polegają na połączeniu dwóch części roślin w taki sposób, by mogły razem dalej rosnąć jako jedna całość. Stosuje się je głównie po to, by zachować pożądane cechy odmianowe, poprawić odporność roślin lub przyspieszyć ich rozwój. Choć cel bywa podobny, różnią się nieco zakresem zastosowania i sposobem wykonania. To sprawdzone i powszechnie wykorzystywane sposoby na uzyskanie silnych, zdrowych egzemplarzy.

Szczepienie

Aby przeprowadzić szczepienie niezbędne są podkładki i zdrewniałe pędy - tak zwane zrazy (z odmiany szlachetnej). Podkładki powinny mieć dobrze rozwinięty system korzeniowy, a ich grubość musi wynosić około 1,5 cm. Ważne jest także, by podkładki zostały wykopane jesienią. Stosuje się dwie znane metody szczepienia: na stosowanie i przystawkę.

Jak przeprowadzić szczepienie?

• Podkładkę należy przyciąć, natomiast z pędu odmiany szlachetnej odciąć 3-oczkowy kawałek,
• Podkładkę i zraz przycinamy po skosie, tak, by pasowały do siebie w możliwie największym stopniu,
• Następnie oba elementy łączymy mocno paskiem, przy czym zostawiamy odsłonięty pąk,
• W przypadku, gdy podkładka jest grusza od zrazu - zraz zaszczepiamy z boku podkładki, wykonując długie cięcie na obu elementach,
• Po zabiegu rany warto zabezpieczyć maścią ogrodniczą, aby uniknąć ewentualnego wniknięcia patogenów,
• Do momentu sadzenia szczep przechowujemy w wilgotnym miejscu.

Przeszczepianie

Przeszczepianie można stosować zarówno na bardzo młodych, jak i starszych drzewkach owocowych. Jest to sposób na otrzymanie roślin wieloodmianowych, co prezentuje się niezwykle efektownie i pozwala zaoszczędzić miejsce. W zależności od grubości przeszczepianego konara istnieje kilka sposobów przeszczepiania.

Jak przeprowadzić przeszczepianie na starszych drzewach?

• Metoda ,,za korę" znana też pod nazwą ,,kożuchówka" stosowana jest najczęściej na starszych drzewach o grubych konarach,
• Aby mieć pewność skuteczności zabiegu często wczepia się po dwa pędy o 3 oczkach,
• Końcówki 3-oczkowego pędu należy ściąć pod dużym skosem, aby miejsce złączenia było długie i gładkie,
• Korę na konarze, na którym zaszczepiamy pęd należy naciąć tak, by dało się ją odchylić,
• W to miejsce wsuwamy zraz w taki sposób, by dolne oczko znalazło się w szparze.

Jak przeprowadzić przeszczepianie na młodych drzewach?

• Metoda na stosowanie w wersji klasycznej lub z dodatkowym nacięciem stosowana jest dla młodych drzew o cienkich pędach bocznych,
• Dodatkowe nacięcie zwiększa szansę przyjęcia, ponieważ sprawia, że oba elementy stykają się większą powierzchnią,
• Warto pamiętać, że dodatkowe nacięcie należy przeprowadzać wówczas, gdy pęd i zraz mają zbliżoną grubość,
• Konar i końcówkę pędu należy naciąć po skosie, przyłożyć do siebie nawzajem i związać,
• W przypadku, gdy konar jest nieco grubszy, niż zraz należy szczepić na przystawkę,
• Metodę tę stosuje się wiosną, gdy soki w zdrowych okazach drzew ruszą w obieg,
• Konar, który wybierzemy pod przeszczepienie należy przyciąć w odległości równej trzem obwodom nasady konara,
• Następnie przygotowujemy 2- lub 3-oczkowe kawałki pędów odmiany szlachetnej, których końcówki przycinamy zależnie od wybranej metody szczepienia,
• Na koniec oba elementy należy związać rafią lub paskami foliowymi i zabezpieczyć maścią ogrodniczą.