Jabłonie - sadzonki jabłoni

Jabłoń - uprawa i pielęgnacja tych drzewek owocowych

Jabłonie to niewysokie drzewa z rodziny różowatych, o silnie ugałęzionej koronie i krótkim pniu. Wyodrębniono około 40 gatunków jabłoni, wśród których najważniejsza jest jabłoń domowa, osiągająca do 10 m wysokości. Współczesne odmiany hodowlane pochodzą głównie od jabłoni dzikiej oraz jabłoni niskiej. Wyróżnia się wiele tysięcy odmian jabłoni, natomiast w naszym rejonie Europy hoduje się ich około 1500. Szczególnie cenione są jabłonie o słodkich owocach nadających się na soki, ale popularnością cieszą się również odmiany bardziej kwaskowate. Jabłonie występują powszechnie w strefie klimatu umiarkowanego, ale dobrze rosną tylko na jasnych stanowiskach i wymagają słonecznego miejsca. Trzeba zabezpieczyć je przed silnym wiatrem. Nie szkodzi im krótkotrwała susza, natomiast nie służą im wiosenne przymrozki, ponieważ mogą uszkadzać ich wrażliwe pąki.

Drzewo jabłoni preferuje gleby o zasadowym odczynie, żyzne, próchnicze i dość wilgotne, lecz przepuszczalne, gdyż roślinie tej nie służą zastoje wody. Jabłonie warto posadzić we wrześniu, październiku albo w marcu bądź kwietniu. Jeśli w dniu wyznaczonym na sadzenie jest zimno, trzeba upewnić się, że ziemia nie jest zmarznięta. Należy przy tym pamiętać, że jabłonie na ogół wymagają zapylenia pyłkiem innego drzewa tego samego gatunku. Dobrze jest zatem pomyśleć nie tylko o odpowiednim miejscu w ogrodzie lub sadzenie, ale też od razu posadzić inne odmiany, które w danym przypadku są polecanymi zapylaczami. Podczas  sadzenia trzeba uważać, by nie przykryć ziemią miejsca szczepienia jabłoni. Młode drzewa potrzebują regularnego nawadniania i trzeba go pilnować zwłaszcza przez pierwsze trzy lata. Starsze drzewka podlewa się w czasie suszy. Jabłonie najlepiej nawadniać rzadziej, ale dużą ilością wody.  

W uprawie jabłoni bardzo istotne jest nawożenie. Po posadzeniu jabłoni warto zastosować preparat, który wspomaga ukorzenienie. Jeśli sadzenie przypadnie na termin jesienny, z nawożeniem drzewka trzeba zaczekać do wiosny. Intensywne nawożenie jabłoni powinno mieć miejsce dwa razy w roku wczesną wiosną i latem. Ważne jest nawożenie azotem, bo dzięki niemu pędy nie zdrewnieją przed nastaniem zimy. Jeżeli pominięto nawożenie letnie, można zastosować nawóz jesienny, chroniący roślinę przed działaniem mrozu. Do nawożenia jabłoni stosuje się zarówno nawozy mineralne, jak i organiczne. Obornik i kompost dostarczą składników pokarmowych potrzebnych do rozwoju jabłoni, a także poprawią jakość gleby. Doświadczeni hodowcy podkreślają, że nie można przesadzić z ilością nawozu, szczególnie mineralnego. Jeśli będzie go zbyt dużo, roślina nie zaowocuje obficie i stanie się podatniejsza na choroby. 

Jeśli chcesz zbierać obfite plony, pamiętaj o usuwaniu nadmiaru zawiązków owocowych. Dzięki temu drzewo będzie owocować każdego roku. Nie jest to zabieg niezbędny, jednak pozwoli on dodatkowo uniknąć zbytniego zagęszczenia owoców i przyczyni się do poprawienia ich smaku i ogólnej jakości. Przerzedzanie zawiązków warto wykonać pod koniec czerwca, jednak jeżeli drzewo samo zrzuciło ich sporo, nie należy już pozbywać się dodatkowych. Oczywiście najlepiej będzie usuwać zawiązki zniekształcone i z objawami choroby bądź żerowania szkodników.

Kiedy i jak przycinać jabłonie? Tajniki udanej hodowli

To właśnie od cięcia jabłoni w znacznym stopniu zależy obfitość zbiorów, ale ma ono jeszcze większe znaczenie, ponieważ pozwala nadać drzewu ładniejszy kształt i ogranicza jego podatność na choroby. Po zasadzeniu jabłoni nie trzeba jej przycinać, natomiast w drugim roku życia należy już zająć się pędami rosnącymi do środka oraz pionowymi i obumarłymi gałęziami. Młode jabłonie tniemy oszczędnie, aby nie opóźnić ich owocowania. 

Cięcie jabłoni przeprowadza się wczesną wiosną, zanim ruszą soki. Ważne jest, aby podczas cięcia pozostawiać pędy jednoroczne, ponieważ na jabłoni pąki kwiatowe zawiązują się na drewnie dwuletnim. Przycinanie tego drzewa polega na usunięciu pędów konkurujących z przewodnikiem, należy też przyciąć dolne gałęzie. Trzeba zrezygnować z silnego cięcia jabłoni, ponieważ powoduje ono słabe owocowanie w kolejnym roku. O tej zasadzie pamiętaj zwłaszcza podczas odmładzającego cięcia starszych drzew. U jabłoni przeprowadza się także cięcie letnie. Ma ono miejsce, w zależności od odmiany, w lipcu lub sierpniu i polega na wycinaniu pędów rosnących ku górze, czyli tzw. wilków. 

Odmiany jabłoni - wybierz najlepsze do Twojego sadu

Jeśli zależy Ci na tym, by owoce dojrzewały już w lecie, to postaw na wczesne odmiany jabłoni. Należy do nich między innymi jabłoń 'Kronselka'. Jest to stara francuska odmiana, która wyróżnia się wyjątkową odpornością na mróz. Jabłoń ta jest już dość rzadko spotykana, a szkoda, bo jej złotawe owoce są chrupiące i aromatyczne i mają najwięcej witaminy C spośród wszystkich jabłek. Warto dodać, że gdy lato jest mało upalne, na dojrzałość owoców 'Kronselki' trzeba zaczekać do września. Do typowo letnich odmian jabłoni należy 'Arszam'. Drzewo rośnie silnie, a jego owoce są duże, a niekiedy nawet bardzo duże, ze szkarłatnym rumieńcem. Jabłka te mają znakomity, lekko kwaskowy smak i są bardzo soczyste. Idealnie nadają się na soki oraz na dżemy i do spożycia na surowo. Warto też wiedzieć, że jabłonie 'Arszam' są samopylne i dobrze sprawdzają się w amatorskiej uprawie. 

Do późnych odmian zaliczamy między innymi bardzo popularną w Polsce jabłoń 'Szampion'. Jabłka dojrzewające na tym drzewie są czerwono-zielone i są średniej wielkości. Ich wyjątkowo smaczny słodko-winny miąższ ma wielu wielbicieli. Ta czeska średnio odporna na mróz odmiana jest chętnie hodowana zarówno w sadach produkcyjnych, jak i na działkach i w ogrodach. Jabłka 'Szampion' zbiera się we wrześniu, podobnie jak owoce odmiany 'Santana'. Ta holenderska odmiana daje dość duże, ciemnoczerwone owoce o interesującym smaku. Ich zaletą jest to, że dobrze się je przechowuje. Podobną cechą wyróżniają się pomarańczowo-czerwone jabłka, które pozyskuje się z jabłoni 'Gala'. Ta zimowa odmiana jest znana ze swoich bardzo smacznych owoców, o kruchym i słodkim miąższu. 

Za jedne z lepszych jabłek zimowych uważa się owoce odmiany 'Rubinstar'. Jabłka są duże lub bardzo duże i prawie całe pokryte karminowym rumieńcem. Miąższ tych jabłek jest kruchy, delikatny i słodko-winny. Doskonale nadaje się do bezpośredniego spożycia, a także na soki i dżemy. Kolejną odmianą o wyjątkowo smakowitym miąższu jest mrozoodporna jabłoń 'Malinówka'. Owoce tej starej jesiennej odmiany mają charakterystyczny buraczkowy odcień, a ich miąższ posiada posmak malin.  

Choroby i szkodniki jabłoni - jak się przed nimi uchronić?

Warto wiedzieć, jakie są choroby i szkodniki jabłoni. Najczęściej występującą chorobą tych drzew owocowych jest parch jabłoni. Zaatakowane grzybem rośliny zawiązują mniej pąków kwiatowych, a przyrost pędów jest ograniczony. Parch jabłoni objawia się oliwkowymi plamami na liściach, które brunatnieją i zasychają i w końcu odpadają. Na owocach parch przejawia się czarnymi plamami, które korkowacieją. Aby zapobiec parchowi, w październiku można zastosować oprysk z 5% mocznika. Warto pomyśleć o hodowli jabłoni parchoodpornych.

Szczególnie niebezpieczny dla tych drzew jest także mączniak jabłoni. Ta choroba grzybowa poraża liście, pąki i owoce, a jej wystąpienie przejawia się mączystą powłoką na zarażonych częściach rośliny. Chore drzewa gorzej owocują i zrzucają liście oraz pędy. W walce z mączniakiem pomaga opryskiwanie jabłoni odpowiednimi preparatami zwalczającymi choroby grzybowe. Jabłonie są też atakowane przez szkodniki takie jak mszyca jabłoniowa, przędziorki czy owocnica jabłkowa. W zwalczaniu ich pomocne będą na przykład preparaty naturalne i miedziowe.