Buk pospolity 'Dawyck Gold'
Buk pospolity to gatunek ceniony od dawna ze względu na bogate walory ozdobne. Drzewo naturalnie występuje w Europie zachodniej oraz środkowej. W Polsce przebiega jego północno-wschodnia granica zasięgu, ale lasy bukowe rosną przede wszystkim na południu i zachodzie kraju.
W terenach podgórskich, obok jodły pospolitej, buk jest podstawowym drzewem leśnym.
Szkółki roślin ozdobnych oferują szereg odmian hodowlanych buka, wyselekcjonowanych do uprawy w ogrodach i parkach. Odmiany te charakteryzują się zwykle wolniejszym tempem wzrostu, bardziej zróżnicowanym pokrojem i zabarwieniem liści. Wyjątkowo cenną i polecaną do uprawy na terenie całego kraju jest kolumnowa odmiana ‘Dawyck Gold’ o atrakcyjnej, żółtej barwie liści.
Buk pospolity ‘Dawyck Gold’ to łatwe w utrzymaniu, szybko rosnące drzewo o wąskiej, smukłej koronie, przewieszonym wierzchołku i złocistym ulistnieniu. Odmiana ta została uzyskana w holenderskim arboretum Trompenburg w 1968 roku, jako mieszaniec starej, szkockiej odmiany ‘Dawyck’ i pochodzącej z terenów ówczesnej Jugosławii odmiany ‘Zlatia’. Po 10 latach uprawy drzewo osiąga 5 m wysokości i 1 m szerokości. Docelowo dorasta do 15 m wysokości i 3 m szerokości. Pień i konary drzewa pokrywa gładka, szara kora. Wszystkie gałęzie są skierowane pod ostrym kątem do góry. W gęsto ułożonych gałęziach chętnie gniazduj ptaki. Rośliny rozpoczynają wegetację późną wiosną. Liście rozwijają się z silnie wydłużonych i ostro zakończonych pąków zwykle dopiero na początku maja. Blaszki liściowe są jajowate, skórzaste, młode liście są intensywnie złociste, błyszczące, wyraźnie owłosione i orzęsione. Starsze liście lekko zielenieją a jedwabiste owłosienie pozostaje tylko na nerwach na spodniej stronie blaszek. Jasnozielone liście kontrastują z żółtymi liśćmi pojawiającymi się na letnich przyrostach, tzw. pędach świętojańskich. Jesienią, po zaschnięciu, liście długo utrzymują się na drzewach, opadają zimą. Dzięki ładnej kolumnowej koronie i licznym, wzniesionym pędom drzewa pozostają dekoracyjne także w okresie bezlistnym.
Buki mają jedne z wyższych wymagań glebowych. Najlepiej rosną na glebach żyznych, gliniastych, wapiennych, umiarkowanie wilgotnych, na stanowiskach nasłonecznionych. Ponieważ drzewa naturalnie występują w obszarze klimatu morskiego preferują miejsca o wysokiej wilgotności powietrza, chłodnych i wilgotnych latach oraz łagodnych zimach. Drzewa wykazują dobrą mrozoodporność, ale młode przyrosty mogą być uszkadzane przez późnowiosenne przymrozki. Buki doskonale znoszą cięcie, jednak w przypadku odmiany ‘Dawyck Gold’ zabieg ten nie jest potrzebny. Czasami na liściach mogą pojawić się białe wełniste czerwce i mszyce. Ponieważ ich kolonie są zwykle duże, po zauważeniu występowania szkodników rośliny należy opryskać jednym ze środków zarejestrowanych do ich zwalczania.
Buk pospolity ‘Dawyck Gold’ jest jednym z najpiękniejszych drzew przeznaczonych do sadzenia w małych ogrodach przydomowych, w miejscach reprezentacyjnych i wyeksponowanych. Ładnie prezentuje się jako soliter oraz sadzony w formie szpalerów. Doskonale nadają się o tworzenia barwnych akcentów w kompozycjach kolorystycznych z innymi drzewami i krzewami. Świetnie sprawdza się sadzony w dużych ogrodach skalnych, orientalnych, w pobliżu oczek wodnych oraz jako drzewo do obsadzania ulic.
